Diz eklemi vücut ağırlığını taşıyan ve hareket etmede çok önemli eklemlerdir. Günlük yaşamda sık kullanılan eklemler olması ve vücut ağırlığını taşıması nedeniyle, yaralanma veya yıpranma ile hasar almaya birçok ekleme oranla daha yatkındır.
Karmaşık bir yapıya sahip olan diz ekleminde ağrıya neden olabilecek pek çok sorun ortaya çıkabilir. Diz ağrılarının en yaygın nedeni osteoartirit tir (kireçlenme) ve genellikle yaşlı bireylerde sık görülür. Ayrıca romatizmal hastalıklar, enfeksiyonlar, kıkırdak problemleri, diz bağları ve menisküslere ilişkin sorunlar gibi pek çok farklı nedenle de diz ağrıları oluşabilir.
Diz Ağrısı Nedenleri Nelerdir?
- Osteoartrit (Kireçlenme)
- İltihaplı romatizmal hastalıklar (Romatoid artrit, inflamatuar spondiloartritler, Behçet hastalığı, Ailesel Akdeniz Ateşi gibi).
- Bursit: Tekrarlayan eklem yaralanmaları sonucunda veya diz ekleminin aşırı kullanımına bağlı olarak oluşan iltihaplanmadır.
- Gut hastalığı: Dokularda ürik asit birikimine ve buna bağlı olarak ağrılara yol açan bir tür hastalıktır.
- Tendinit
- Diz kapağı çıkıkları: Genellikle kaza veya travmalar sonrasında oluşan diz kapağı çıkmaları, diz ağrılarına neden olabilir.
- Menisküs veya bağlarda yırtılma:
- Kemik tümörleri: En yaygın görülen ikinci kemik kanseri türü olan osteosarkom genellikle diz eklemlerini etkiler ve bu bölgede kronik ağrılara neden olur.
- Kıkırdak hasarları: Diz ekleminde yer alan ve kemikten daha yumuşak, hassas bir yapıya sahip olan kıkırdaklarda çeşitli nedenlerle oluşan bozukluklar dizde ağrıya neden olabilir.
- Kemik kırıkları: Özellikle travma sonrasında oluşan ağrılarda kemik kırıklarına bağlı diz ağrıları görülebilir.
Diz ağrısı yürürken, merdiven çıkarken, egzersiz sırasında ve bazen dinlenme halindeyken hissedilebilir. Ağrılar hareket edince oluşuyor veya artıyorsa mekanik nedenler, dinlenmede artıyorsa iltihaplı nedenler akla gelmelidir. Ağrılar uzun süredir devam ediyorsa, zaman zaman azalıp zaman zaman şiddetleniyorsa veya şişlik, kızarıklık gibi sorunlarla birlikte ise mutlaka hekime başvurulmalıdır.
Hekim tarafından yapılacak fiziksel muayene ile dizde renk değişimi veya şişlik olup olmadığı kontrol edilebilir, eklemin çeşitli yerlerine baskı yaparak ağrının artıp azalması hakkında bilgi alınabilir. Ardından genellikle tıbbi görüntüleme tekniklerine başvurularak diz eklemindeki sorunlar araştırılır. Bunun için yaygın olarak manyetik rezonans görüntüleme (MRG) uygulamasından yararlanılır.
Bu görüntüleme sırasında kemik ve eklemler, kıkırdaklar, tendonlar, kaslar ve bazı kan damarları detaylı bir şekilde incelenebilir. Buna ek olarak röntgen ve bilgisayarlı tomografi (BT) uygulamaları da yapılabilir. Ek olarak romatoid artrit veya enfeksiyon hastalıkları gibi bazı olasılıkların değerlendirilmesi açısından kan testlerine de başvurulabilir. Tüm bu araştırmaların ardından dizlerde ağrıya neden olabilecek sorunlar tespit edilir ve bunlara yönelik tedavi planı oluşturulur.
Diz Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diz ağrıları için tedavi planı yapılırken öncelikle ağrıya neden olan faktör belirlenmelidir. Sebep her ne olursa olsun şişmanlık sorunu olan hastaların bir diyetisyene yönlendirilmesi ve ideal kilolarına inmeleri sağlanarak eklemlerdeki baskı ortadan kaldırılmalıdır. Ağrıya neden olan sorunlar için uygulanan tedaviler arasında;
- Fizik tedavi ve rehabilitasyon,
- Farmakolojik tedavi (İlaç tedavisi),
- Enjeksiyonlar (PRP, hyaluronik asit
- Cerrahi operasyonlar yer alır.
Diz çevresinde bulunan kasların güçlendirilmesi eklemin korunmasına ve iyileştirilmesine önemli katkı sağlar. Bu nedenle fizik tedavi uygulamaları ve güçlendirme egzersizleri önerilebilir. Bazı durumlarda hekim tarafından diz eklemi içerisine çeşitli ilaçlar veya sıvıların enjeksiyonu şeklinde bir tedavi planı başlatılabilir. Özellikle artrit alevlenmeleri söz konusu ise ağrıları önemli ölçüde azaltan kortikosteroid enjeksiyonları, eklemleri yağlayan sıvıyı artırma amaçlı olarak hyalüronik asit enjeksiyonları veya iltihabı azaltan, iyileşmeyi destekleyen trombosit açısından zengin plazma (PRP) enjeksiyonları tercih edilebilir.
Bazı diz eklemi hastalıkları veya yaralanmalar cerrahi operasyonları gerektirebilir. Bu durumda ameliyat ile diz eklemi içerisindeki sorunlar ortadan kaldırılabilir veya hafifletilebilir. Son yıllarda sıklıkla uygulanmaya başlayan ve oldukça başarılı sonuçlar elde edilen kök hücre tedavisi (hücre konsantrasyon uygulaması) uygun profildeki hastalarda diz ağrısına yol açan pek çok hastalığın tedavisi için kullanılmaktadır. Bazı hastalarda ise cerrahi operasyonla kısmi veya tam diz protezleri yerleştirilerek sağlıklı bir diz eklemi elde edilebilir.