Bel ve boyun fıtıkları

Bel fıtığı, omurgalar arasında, kuvveti dağıtan “disk” adı verilen yapıların zorlanma, düşme, ağır kaldırma sonucu yer değiştirmesi veya kayması-yırtılması sonucu meydana gelir. Kayan veya yırtılarak içeriği yer değiştiren disk, omurga kanalında bacağa giden sinirler üzerinde bir basınç oluşturur; bu da şiddetli bel bazen de bacak ve kalça ağrılarına neden olur. Ayrıca, bacaklarda, makat bölgesinde veya genital bölgede uyuşmalar da görülebilir. Daha ciddi durumlarda idrar yakınmaları (tutamama, yapamama) ile hastalar başvurabilir. Bel fıtığı nedeniyle hastalar fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanına genellikle bel ve/veya bacak ağrısı veya uyuşması, belde tutulma, belde omurgada bir tarafa eğilme, bacak ve/veya ayak kaslarında güçsüzlük; daha ciddi durumlarda idrar tutamama/ yapamama yakınmaları ile başvururlar. Detaylı bir fizik muayene ve daha sonra yapılacak röntgen ve bel omurgalarının manyetik rezonans görüntülenmesi, gerektiği durumda elektronöromiyografi (ENMG) ile tanı koymak mümkündür. İlk tedavi yöntemi konservatif yani cerrahi dışı yöntemlerle olmalıdır. Bacak kaslarında ilerleyen güç kaybı varsa, idrar kaçırma varsa veya tüm cerrahi dışı tedavilere cevap alınamazsa ve bel MRG’de diskin patlamış olduğu görülürse cerrahi tedavi önerilmektedir. Cerrahi gerekmeyen bel fıtığı durumunda, medikal tedaviler, istirahat, korseleme ve fizik tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Medikal tedavi olarak ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, bazı durumlarda beyin üzerinden etkili ağrı kesici ilaçlar ve anti depresan ilaçlar kullanılabilir.

Fizik tedavi olarak, sıcak/soğuk paketler, ultrason ile derin doku ısıtma ve mikro masaj, ağrı kesici elektriksel akımlar ve bel bölgesine traksiyon (omurgayı makara sistemi ile uygulanan bir yöntemle yatay düzlemde çekerek esnetmek) ve tedavi edici egzersizlerden oluşan bir program uygulanmaktadır. Ayrıca hastaya ağrılı nokta enjeksiyonları yapılabilir. Cerrahi dışı tedavilerden fayda görmeyen hastalarımıza multi disipliner bir yaklaşımla ağrı klinikleri ile birlikte omurgaya enjeksiyonlar uygulanabilir.

Sonuç olarak, bel fıtığı kronik bir rahatsızlık olarak değerlendirilebilir. Bu nedenle hasta ile fizik tedavi hekiminin diyalog halinde olması ve tedavide doğru zamanda doğru yöntemlerin uygulanması hastanın daha ağrısız bir yaşam sürmesi ve yaşam kalitesinde artışı beraberinde getirir.

Boyun fıtığı, boyun omurgaları arasında bulunan disklerin yer değiştirmesi ve sinirlere bası yapması ile ortaya çıkar. Boyun ağrısı, boyunda tutulma, kollarda ağrı/uyuşma veya güç kaybı gibi belirtilerle kendini gösterir. Boyun fıtığı en sık zorlamalar, trafik kazaları ve benzer travmalar nedeniyle ortaya çıkar.

Boyun fıtığına bağlı gelişen ağrılar; sırta, kürek kemiğine, omuza, başın arka tarafına ve parmak ucuna kadar inen ağrılar şeklinde görülür. Ağrı dışında, ileri derece fıtıklarda, sıkışan sinirin fonksiyonuna bağlı olarak kolların ve parmakların belli bölgelerinde uyuşukluk, karıncalanma, güç kaybı ortaya çıkabilir.

İleri durumlarda fıtıklaşmış disk omuriliğe baskı yaparak bacaklarda da sorunlara sebep olabilir. Ayaklarda uyuşma, idrar ve gaita kaçırma çok nadir olarak görülebilir

Tanıda fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi tarafından yapılacak detaylı muayenede boyun ağrısının diğer nedenleri dışlanmalı, kuvvet kaybı, duyu kaybı ve de anormal reflekslerin olup olmadığı değerlendirilmelidir. Kesin tanı için röntgen, manyetik rezonans görüntüleme, bilgisayarlı tomografi ve gerekli durumlarda elektronöromiyografi (ENMG)’den faydalanılabilir.

Eğer hastada omurilik basısı varsa veya sinirlere bası nedeniyle kollarda ilerleyen güç kaybı veya ince motor beceride kayıp varsa cerrahi tedavi gerekir. Ancak, çoğunlukla boyun fıtığı cerrahi dışı tedavilerden fayda görmektedir. Bunlar, medikal tedaviler, boyunluklar ve fizik tedavi yöntemleri olarak özetlenebilir. Medikal tedavi olarak ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, bazı durumlarda beyin üzerinden etkili ağrı kesici ilaçlar ve anti depresan ilaçlar kullanılabilir.

Fizik tedavi olarak, sıcak/soğuk paketler, ultrason ile derin doku ısıtma ve mikro masaj, ağrı kesici elektriksel akımlar ve boyun bölgesine traksiyon (omurgayı makara sistemi ile uygulanan bir yöntemle yatay düzlemde çekerek esnetmek) ve tedavi edici egzersizlerden oluşan bir program uygulanmaktadır. Ayrıca hastaya ağrılı nokta enjeksiyonları yapılabilir. Cerrahi dışı tedavilerden fayda görmeyen hastalarımıza multi disipliner bir yaklaşımla ağrı klinikleri ile birlikte boyun bölgesine enjeksiyonlar uygulanabilir.